Текст
Публикуется по изданию: Snorri Sturluson. Heimskringla. II / Bjarni A?albjarnarson (?F. В. XXVII). 1945.
VII. kap?tuli
[…] ?l?fr konungr sigldi um haustit til Gotlands ok bj?sk ?ar at herja. En Gotar h?f?u ?ar samna? ok ger?u menn til konungs ok bu?u honum gjald af landinu. ?at ?ekk?isk konungr ok tekr gjald af landinu ok sat ?ar um vetrinn. Sv? segir ?ttar:
Gildir, komtu at gjaldi
gotneskum her, flotna.
?or?ut ??r at var?a,
?j??l?nd firar r?ndu.
Rann, en ma?r of minna
margr b?r of ?rek, varga
hungr fr?k austr, an yngvi,
Eys?slu li?, ?eyja.
(Bls. 9)
VIII. kap?tuli
H?r segir sv?, at ?l?fr konungr f?r, er vara?i, austr til Eys?slu ok herja?i, veitti ?ar landggngu, en Eys?slir k?mu ofan ok heldu orrostu vi? hann. ?ar haf?i ?l?fr konungr sigr, rak fl?tta, herja?i ok eyddi landit. Sv? er sagt, at fyrst, er ?eir ?l?fr konungr k?mu ? Eys?slu, ?? bu?u b?ndr honum gjald. En er gjaldit kom ofan, ?? gekk hann ? m?ti me? li?i alv?pnu?u, ok var? ?? annan veg en b?ndr ?tlu?u, ?v? at ?eir f?ru ofan me? ekki gjald, heldr me? herv?pnum ok bpr?usk vi? konung, sem fyrr var sagt. Sv? segir Sigvatr sk?ld:
?ar vas enn, es gnnur
?leifr, n? svik f?lusk,
odda ?ing ? eyddri
Eys?slu gekk heyja.
Sitt ?ttu fjgr f?tum,
f?r bei? ?r sta? s?ra,
enn, ?eirs undan runnu,
allvaldr, b?endr gjalda.
(Bls. 9–10)
LIV. kap?tuli
Sveinn jarl for fyrst til Sv??j??ar ? fund ?l?fs Sv?akonungs, m?gs s?ns, ok segirhonum allt fr? vi?rskiptum ?eira ?l?fs digra ok leita?i ?? r??a af Sv?akonungi, hvat hann skal upp taka. Konungr segir, at jarl skal vera me? honum, ef hann vill ?at, ok hafa ?ar riki til forr??a, ?at er honum ?ykki s?miligt – «ok at p?rum kosti,» segir hann, «skal ek f? ??r gn?gan li?safla at s?kja landit af ?l?fi.» Jarl kaus ?at, ?v? at ?ess f?stu allir hans menn, ?eir er ?ttu eignir st?rar ? N?regi margir, er ?ar v?ru me? honum. En er ?eir s?tu yfir ?essari r??agor?, ?? kom ?at ?samt, at ?eir skyldu eptir um vetrinn r??a til at fara landveg um Helsingjaland ok Jamtaland ok sv? ofan ? ?r?ndheim, ?v? at jarl treystisk Inn?r?ndum bezt vi? sik um traustit ok li?veizlu, ef hann kv?mi ?ar. En ?? gera ?eir ?at r?? at fara um sumarit fyrst ? Austrveg ? hema? ok f? s?r fj?r. (Bls. 71)
LV. kap?tuli
Sveinn jarl f?r me? li? sitt austr ? Gar?ar?ki ok herja?i ?ar. Dval?isk hann ?ar um sumarit, en er hausta?i, snori hann aptr li?i s?nu til Sv??j??ar. ?? fekk hann s?tt ??, er hann leiddi til bana. Eptir andl?t jarls f?r li? ?at, er honum haf?i fylgt, aptr til Sv??j??ar, en sumir snoru til Helsingjalands ok ?a?an til Jamtalands ok ?? austan um Kjgl til ?r?ndheims, ok segja ?eir ?au t??endi, er ggrzk h?f?u ? fer? ?eira. Var ?? sannspurt andl?t Sveins jarls. (Bls. 71)
LXII. kap?tuli
Ma?r er nefndr Eyvindr ?rarhom, ?tzka?r af Austr-Qg?um. Hann var mikillma?r ok kynst?rr, f?r hvert sumar ? herna?, stundum vestr um haf, stundum ? Austrveg e?a su?r til Fr?slands. Hann haf?i tv?togsessu, snekkju ok vel skipa?a. Hann haf?i verit fyrir Nesjum ok veitt ?l?fi konungi li?. Olc er ?eir skil?usk ?ar, ?? h?t konungr honum vin?ttu sinni, en Eyvindr konungi li?sem? sinni, hvar sem hann vildi kraft hafa. […] (Bls. 82)
LXV. kap?tuli
Um v?rit sendi ?l?fr konungr or?, at Eyvindr skyldi кота til hans. ?eir tglu?u lengi einm?li. Eptir ?at br?tt bj?sk Eyvindr ? viking. Hann sigldi su?r eptir V?kinni ok lag?i at ? Eikreyjum ?t fr? H?sing. ?ar spur?i hann, at Hr?i skj?lgi haf?i farit nor?r ? Or?ost ok haf?i ?ar saman dregit lei?angr ok landskyldir, ok var hans ?? nor?an v?n. ?? rori Eyvindr inn til Haugasunda, en Hr?i rori ?? nor?an, ok hittusk ?ar ? sun-dinu ok bgr?usk. ?ar fell Hr?i ok n?r ?rimr tigum manna, en Eyvindr t?k allt f?, ?at er Hr?i haf?i haft. For Eyvindr ?? ? Austrveg ok var ?ar ? v?king um sumarit. (Bls. 83)
LXVI. kap?tuli
Ma?r h?t Gu?leikr gerzki. Hann var ?tzka?r af Qg?um. Hann var farma?r ok kaupma?r mikill, au?igr ok rak kaupfer?ir til ?missa landa. Hann f?r austr ? Gar?ar?ki optliga, ok var hann fyrir ?? s?k kalla?r Gu?leikr gerzki. ?at v?r bj? Gu?leikr skip sitt ok ?tla?i at fara um sumarit til Gar?a austr. ?l?fr konungr sendi honum or?, at hann vill hitta hann. En er Gu?leikr kom til hans, segir konungr ho-num, at hann vill gera f?lag vi? hann, ba? hann kaupa s?r d?rgripi ??, er torug?tir eru ?ar ? landi. Gu?leikr segir ?at ? konungs forr??i vera skulu. ?? l?tr konungr grei?a ? hendr honum f?, sl?kt sem honum s?ndisk. F?r Gu?leikr um sumarit ? Austrveg. ?eir l?gu ngkkura hr?? vi? Gotland. Var ?? sem opt kann ver?a, at eigi v?ru allir haldinor?ir, ok ur?u landsmenn varir vi?, at ? ?v? skipi var f?lagi ?l?fs digra. Gu?leikr for um sumarit ? Austrveg til H?lmgar?s ok keypti ?ar pell ?g?tlig, er hann ?tla?i konungi til t?gnarkl??a s?r, ok ?ar me? skinn d?r ok enn bor?b?na? forkunnligan. Um haustit, er Gu?leikr f?r austan, ?? fekk hann andvi?ri, ok l?gu ?eir mj?k lengi vi? Eyland. […] (Bls. 83–84)
LXXII. kap?tuli
[…] Ingiger?r konungsd?ttir var ? tali vi? f??ur sinn einn hvem dag, en er hon fann, at konungi var skapl?tt, ?? m?lti hon: «Hverja ?tlan hefir ?? ? um deilu ykkra ?l?fs digra? Margir menn k?ra n? ?at vendr??i. Kallask sumir hafa l?tit f?, sumir fr?ndr fyrir Nor?mgnnum ok engum y?rum manni kv?mt ? N?reg at sv? b?nu. Var ?at mj?k ?synju, er ??r k?llu?u? til r?kis ? N?regi. Er land ?at f?t?kt ok illt yfirfarar ok folk ?tryggt. Vilja menn ?ar ? landi hvem annan heldr at konungi en ?ik. N? ef ek skylda r??a, myndir ?? l?ta vera kyrrt at kalla til N?regs, en brj?task heldr ? Austrveg til r?kis ?ess, er ?tt h?f?u inir fyrri Sv?akonungar ok n? fyrir skgmmu lag?i undir sik StyrbjQm, fr?ndi v?rr, en l?ta ?l?f digra hafa fr?ndleif? s?na ok gera s?tt vi? hann.» Konungr segir rei?uliga: «?at er ?itt r??, Ingiger?r, at ek l?ta af r?ki ? N?regi, en gipta ?ik ?l?fi digra. Nei,» segir hann, «annat skal fyrr. Heldr mun hitt, at ? vetr ? Uppsala?ingi skal ek gera bert fyrir gllum Sv?um, at almenningr skal ?ti at li?i, ??r en ?sa taki af vgtnum. Skal ek fara ? N?reg ok ey?a ?at land oddi ok eggju ok brenna allt ok gjalda ?eim sv? ?tr?leik sinn.» […] (Bls. 98–99)
LXXX. kap?tuli
[…] ?? st?? upp ?orgn?r. En er hann st?? upp, ?? st??u upp allir b?ndr, ?eir er ??r h?f?u setit, olc ?ustu at allir ?eir, er ? g?rum stg?um h?f?u verit, ok vildu hl??a til, hvat ?orgn?r m?lti. Var ?? fyrst gn?r mikill af fjglmenni ok v?pnum. En er hlj?? fekksk, ?? m?lti ?orgn?r: «Annan veg er n? skaplyndi Sv?akonunga en fyrr hefir verit. ?orgn?r, f??urfa?ir minn, mun?i Eir?k Uppsalakonung Emundarson ok sag?i ?at fir? honum, at me?an hann var ? l?ttasta aldri, at hann haf?i hvert sumar lei?angr ?ti ok for til ?missa landa ok lag?i undir sik Finnland ok Kirj?laland, Eis-tland ok K?rland ok v??a um Austrlpnd. Ok mun enn sj? ??r jar?borgir ok gnnur st?rvirki, ?au er hann ger?i, ok var hann ekki sv? mikill?tr, at eigi hl?ddi hann mgnnum, ef skylt ?ttu vi? hann at r??a. ?orgn?r, fa?ir minn, var me? Bimi konun-gi langa ?vi. Var honum hans si?r kunnigr. St?? um ?vi Bjarnar hans r?ki me? styrk miklum, en engum ?urr?. Var hann d?ll s?num vinum. Ek m? muna Eir?k konung inn sigrs?la, ok var ek me? honum ? mgrgum herfgrum. J?k hann r?ki Sv?a, en var?i har?fengliga. Var oss gott vi? hann r??um at коша. En konungr ?essi, er n? er, l?tr engi mann ?ora at m?la vi? sik nema ?at einu, er hann vill vera l?ta, ok hefir hann ?ar vi? allt kapp, en l?tr skattlQnd s?n undan s?r ganga af eljanleysi ok ?rekleysi. Hann gimisk ?ess at halda N?regsveldi undir sik, er engi Sv?akonungr hefir ?at fyrr ?girnzk, ok gerir ?at mgrgum manni ?r?. N? er ?at vili v?rr b?andan-na, at ?? gerir s?tt vi? ?l?f digra N?regskonung ok giptir honum d?ttur ??na, Ingi-ger?i. En ef ?? vill vinna aptr undir ?ik r?ki ?au ? Austrvegi, er fr?ndr ??nir ok fo-rellri hafa ?ar ?tt, ?? viljum v?r allir fylgja ??r ?ar til.» […] (Bls. 115–116)
XCI. kap?tuli
[…] Sigvatr sk?ld kom til Rggnvalds jarls ok var ?ar ? g??um fagna?i langa hr??. ?? spur?i hann ?at af ritsendingum Ingiger?ar konungsd?ttur, at til ?l?fs Sv?ako-nungs hpf?u komit sendimenn Jarizleifs konungs austan ?r H?lmgar?i at bi?ja In-giger?ar, d?ttur ?l?fs Sv?akonungs, til handa Jarizleifi, ok ?at me?, at ?l?fr konungr t?k ?essu allv?nt. […] ?l?fr konungr ok Sigvatr sk?ld tglu?u opt um ?etta m?l. Konungr spur?i Sigvat vandliga at, hvat hann kanna?i af um Rpgnvald jarl – «hverr vinr hann er v?rr,» segir hann. Sigvatr segir sv?, at jarl v?ri inn mesti vinr ?l?fs konungs. Sigvatr kva? ??:
Fast skaltu, r?kr, vi? r?kan
R?gnvald, konungr, halda,
hann es ???r at ?inni
??rf ngtt ok dag, s?ttum.
?ann veitk, ?inga kennir,
?ik baztan vin miklu
? austrvega eiga
allt me? gr?nu salti. […]
(Bls. 144–145)
XCIII. kap?tuli
Eptir um v?rit k?mu til Sv??j??ar sendimenn Jarizleifs konungs austan orH?lmgar?i ok f?ru at vitja m?la ?eira, er ?l?fr konungr haf?i ??r um sumarit heitit at gipta Ingiger?i, d?ttur sina, Jarizleifi konungi. ?l?fr konungr r?ddi ?etta m?l vi? Ingiger?i ok segir, at ?etta var hans vili, at hon giptisk Jarizleifi konungi. Hon sva-rar: «Ef ek skal giptask Jarizleifi konungi, ?? vil ek,» segir hon, «i tilgjgf mina Al-deigjuborg ok jarlsr?ki ?at, er ?ar liggr til.» En sendimenn inir gerzku j?tu?u ?essu af hendi konungs sins. ?? m?lti Ingiger?r: «Ef ek skal fara austr ? Gar?ar?ki, ?? vil ek kj?sa mann ?r Sv?aveldi, er m?r ?ykkir bazt til fallinn, at fara me? m?r. Vil ek ok ?at til skilja, at hann hafi austr ?ar eigi minni nafnb?t en h?r ok ? engan sta? ver-ra r?tt e?a minna e?a metor? en hann hefir h?r.» ?essu j?ta?i konungr ok slikt it sama sendimenn. Seldi konungr tm sina ok sv? sendimenn til ?essa m?ls. ?? spur?i konungr Ingiger?i, hverr s? ma?r er ? hans r?lci, er hon vill kj?sa til fylg?ar vi? sik.
Hon svarar: «S? ma?r er R?gnvaldr jarl ?lfsson, fr?ndi minn.» Konungr svarar: «Annan veg hefi ek hugat at launa Rggnvaldi jarli dr?ttinsvikin, ?au er hann for til N?regs me? d?ttur mina ok seldi hana ?ar til frillu ?eim inum digra manni ok ?eim, er hann vissi v?rn ?vin mestan, ok skal hann fyrir ?? s?k ?etta sumar uppi hanga.» Ingiger?r ba? ?Q?ur sinn ?? at halda tr? sina, er hann haf?i selt henni, ok kom sv? af b?n hennar, at konungr segir, at R?gnvaldr skyldi fara ? gr??um ? brot or Svia-veldi ok koma eigi ? augs?n konungi ok eigi til Sv??j??ar, me?an ?l?fr v?ri konungr. Ingiger?r sendi ?? menn ? fund jarls ok l?t segja honum ?essi t??endi ok ger?i honum stefnulag, hvar ?au skyldu hittask. En jarl bj?sk ?egar til fer?ar ok rei? upp ? Eystra-Gautland ok fekk s?r ?ar skip ok helt ?? li?i s?nu til fundar vi? Ingiger?i konungsd?ttur. F?ru ?au gll saman um sumarit austr ? Gar?ar?ki. ?? gip-tisk Ingiger?r Jarizleifi konungi. V?ru ?eira synir Valdamarr, Vissivaldr, Holti inn fir?kni. Ingiger?r dr?ttning gaf Rggnvaldi jarli Aldeigjuborg ok ?at jarlsr?ki, er ?ar fylg?i. Var R?gnvaldr jarl ?ar lengi ok var ?g?tr ma?r. Synir Rggnvalds jarls ok Ingibjargar v?ru ?eir ?lfr jarl ok Eil?fr jarl. (Bls. 147–148)
CXXXIII. kap?tuli
Vetr ?ann sat ?l?fr konungr ? Sarpsborg ok haf?i fjglmenni mikit. ?? sendi hann Karla inn h?leyska nor?r ? land me? orendum s?num. For Karli fyrst til Upplanda, s??an nor?r um fjall, kom fram ? Ni?ar?si, t?k ?ar f? konungs, sv? mikit sem hann haf?i or? til send, ok skip gott, ?at er honum ??tti vel til fallit fer?ar ?eirar, er konungr haf?i fyrir ?tlat, en ?at var at fara til Bjarmalands nor?r. Var sv? ?tlat, at Karli skyldi hafa f?lag konungs ok eiga h?lft f? hv?rr vi? annan. Karli helt skipinu nor?r ? H?logaland snimma um v?rit. R?zk ?? til fer?ar me? honum Gunnsteinn, br??ir hans, ok haf?i hann s?r kaupeyri. ?eir v?ru n?r h?lfum ?ri?ja tigi manna ? skipi ?v?, f?ru ?egar um v?rit snimmendis nor?r ? Mgrkina.
??rir hundr spur?i ?etta. ?? ger?i hann menn ok or?sending til ?eira br??ra ok ?at me?, at hann ?tlar at fara um sumarit til Bjarmalands, vill hann, at ?eir hafi samflot ok hafi at jafna?i ?at, er til fengjar ver?r. ?eir Karli senda ?au or? at m?ti, at ??rir skyli hafa h?lfan ?ri?ja tog manna, sv? sem ?eir h?f?u. Vilja ?eir ??, at af f? ?v?, er f?sk, s? skipt at jafna?i milli skipanna, fyrir ?tan kaupeyri ?ann, er menn h?f?u. En er sendimenn ??ris k?mu aptr, ?? haf?i hann fram l?tit setja langskipsb?zu mikla, er hann ?tti, ok l?tit b?a. Hann haf?i til skips ?ess h?skarla s?na, ok v?ru ? skipinu n?r ?tta tigum manna. Haf?i ??rir einn forr?? li?s ?ess ok sv? aflan ?? alia, er fengisk ? fer?inni. En er ??rir var b?inn, helt hann skipi s?nu nor?r me? landi ok hitti ?? Karla nor?r ? Sandveri. S??an f?ru ?eir allir saman, ok byrja?i vel. […]
F?ru ?eir um sumarit optast ?annug sem skipin gengu til. ?? er byrl?tt var, gekk meira skipit ?eira Karla, sigldu ?eir ?? undan, en ?? er hvassara var, s?ttu ?eir ??rir ?? eptir. V?ru ?eir sjaldan allir saman, en vissusk ?? til jafnan. En er ?eir k?mu til Bjarmalands, ?? lgg?u ?eir til kaupsta?ar. T?ksk ?ar kaupstefna. Fengu ?eir menn allir fullr??i ij?r, er f? h?f?u til at verja. ??rir fekk ?f gr?vgru ok bj?r ok safala. Karli haf?i ok allmikit f?, ?at er hann keypti skinnavgru marga.
En er ?ar var lokit kaupstefnu, ?? heldu ?eir ?t eptir ?nni V?nu. Var ?? sundr sagt fri?i vi? landsmenn. En er ?eir koma til hafs ?t, ?? eigu ?eir skiparastefnu. Spyrr ??rir, ef mgnnum s? ngkkurr hugr ? at ganga upp ? land ok f? s?r fj?r. Menn svgru?u, at ?ess v?ru f?sir, ef f?fgng l?gi br?n vi?. ??rir segir, at f? myndi f?sk, ef fer? s? t?kisk vel – «en eigi ?v?nt, at mannh?tta gerisk ? fgrinni.» Allir sgg?u, at til vildu r??a, ef fj?rv?n v?ri. ??rir segir, at ?annug v?ri h?ttat, ?? er au?gir menn gndu?usk, at lausaf? skyldi skipta me? inum dau?a ok grfum hans. Skyldi hann hafa h?lft e?a ?ri?jung, en stundum minna. ?at f? skyldi bera ?t ? sk?ga, stundum ? hauga, ok ausa vi? moldu. Stundum v?ru h?s at ggr. Hann segir, at ?eir skyldi b?ask til fer?arinnar at kveldi dags. Sv? var m?lt, at engi skyldi renna fr? g?rum, engi skyldi ok eptir vera, ?? er st?rimenn seg?i, at ? brot skyldi.
?eir l?tu menn eptir at g?ta skipa, en ?eir gengu ? land upp. V?ru fyrst vellir sl?ttir, en ?ar n?st mgrk mikil. ??rir gekk fyrr en ?eir br??r, Karli ok Gunnsteinn. ??rir ba? menn fara hlj??samliga – «ok hleypi? af trj?num berki, sv? at hvert tr? s? fr? g?ru.» ?eir k?mu fram ? rj??r eitt mikit, en ? rj??rinu var sk??gar?r h?r, hur? fyrir ok l?st. Sex menn af landsmgnnum skyldu vaka yf?r sk??gar?inum hverja n?tt, sinn ?ri?jung hverir tveir.
?? er ?eir ??rir k?mu til sk??gar?sins, v?ru vgkumenn heim gengir, en ?eir, er ?ar n?st skyldu vaka, v?ru eigi komnir ? vgr?inn. ??rir gekk at sk??gar?inum ok kr?k?i upp ? oxinni, las sik upp eptir, f?r sv? inn um gar?inn g?rum megin hli?sins. Haf?i Karli ?? ok komizk yfir gar?inn g?rum megin hli?sins. K?mu ?eir jafnsnim-ma til hur?arinnar, t?ku ?? fr? slagbranda ok luku upp hur?ina. Gengu menn ?? inn ? gar?inn. M?lti ??rir: «? gar?i ?essum er haugr, hr?rt allt saman gull ok silfr ok mold. Skulu menn ?ar til r??a. En ? gar?inum stendr go? Bjarma, er heitir J?mali. Ver?i engi sv? djarfr, at hann r?ni.» S??an ganga ?eir ? hauginn ok t?ku f?, sem mest m?ttu ?eir, ok b?ru ? kl??i s?n. Fylg?i ?ar mold mikil, sem v?n var. S??an m?lti ??rir, at menn skyldi ? brot fara. Segir hann sv?: «N? skulu? ?it br??r, Karli ok Gunnsteinn, fyrstir fara, en ek mun s??ast.» Snoru ?eir ?? allir ?t til hli?sins. ??rir veik aptr til Jornala ok t?k silfrbolla, er st?? ? knj?m honum. Hann var fullr af silfrpenningum. Steyp?i hann silfrinu i kilting sina, en dm ? hgnd s?r hgddu, er yfir var bollanum, gekk ?? ?t til hli?sins. ?eir fgrunautar v?ru ?? komnir allir ?t ?r sk??gar?inum, ur?u ?? varir vi?, at ??rir haf?i eptir dvalizk. Karli hvarf aptr at leita hans, ok hittusk ?eir fyrir innan hli?it. S? Karli, at ??rir haf?i ?ar silfrbollann. S??an rann Karli at J?malanum. Hann s?, at digrt men var ? h?lsi honum. Karli reiddi til oxina ok hj? ? sundr tygilinn aptan ? h?lsinum, er menit var fest vi?. Var? hggg ?at sv? mikit, at hgfu?it hraut af J?mala. Var? ?? brestr sv? mikill, at gllum ?eim ??tti undr at. T?k Karli menit. F?ru ?eir ?? ? brot. En jafnskj?tt sem brestrinn haf?i or?it, k?mu fram ? rj??rit var?menninir ok bl?su ?egar ? hom s?n. ?v? n?st heyr?u ?eir l??ragang alia vega fr? s?r. S?ttu ?eir ?? fram at sk?ginum ok ? sk?ginn, en heyr?u til rj??rsins aptr ?p ok kall. V?ru ?ar Bjarmar komnir.
??rir hundr gekk s??ast allra manna li?s sins. Tveir menn gengu fyrir honum ok b?ru fyrir honum sekk. ?ar var ? ?v? likast sem aska. ?ar t?k ??rir i hendi sinni ok sori ?v? eptir ? sl??ina, stundum kasta?i hann ?v? fram yfir li?it, f?ru sv? fram or sk?ginum ? vglluna. ?eir heyr?u, at herr Bjarma for eptir ?eim me? kalli ok gaulun illiligri. ?ustu ?eir ?? fram ?r sk?ginum eptir ?eim ok sv? ? tv?r hli?ar ?eim, en hvergi k?mu Bjarmar sv? n?r ?eim e?a v?pn ?eira, at mein yr?i at. En ?at kgnnu?u ?eir af, at Bjarmar s?i ?? eigi.
En er ?eir k?mu til skipanna, ?? gengu ?eir Karli fyrstir ? skip, ?v? at ?eir v?ru fremstir ??r, en ??rir var lengst ? landinu. ?egar er ?eir Karli k?musk ? skip sitt, kgstu?u ?eir tjgldum af s?r ok sl?gu festum. S??an dr?gu ?eir segl sitt upp. Gekk skip it br?tt ?t ? hafit. En ?eim ??ri t?ksk allt seinna. Var skip ?eira ?au?r??nara. En er ?eir t?ku til segls, ?? v?ru ?eir Karli komnir langt undan landi. Sigldu ?? hv?rirtveggju yfir Gandv?k. N?tt var ?? enn lj?s. Sigldu ?eir ?? b??i n?tr ok daga, allt til ?ess er ?eir Karli lgg?u aptan dags at eyjum ngkkurum, lgg?u ?ar segl ok kgstu?u akkerum ok bi?u ?ar straumfalls, ?v? at rgst mikil var fyrir ?eim. ?? koma ?eir ??rir eptir. Leggjask ?eir ok um akkeri. […] S??an draga ?eir upp strengi s?na. En er ??rir s? ?at, f?r hann ofan ? b?tinn. Roru ?eir til skips sins. ?eir Karli h?f?u ?? dregit segl sitt ok v?ru langt komnir, ??r ?eir ??rir hef?i upp komit s?nu segli. F?ru ?eir ?? sv?, at ?eir Karli sigldu ?vallt fremri, ok h?f?u vi? hv?rirtveggju allt sl?kt, er m?ttu. ?eir f?ru sv? til ?ess, er ?eir k?mu ? Geirsver. ?ar er bryggjul?gi fyrst, er nor?an ferr. […]
En ?? dr?gu ?eir ??rir eptir, sv? at ??, er ?eir Gunnsteinn k?mu fyrir Lengjuv?k, ?? sn?a ?eir ?ar at landi ok hlj?pu af skipinu ok ? land upp, en litlu s??ar koma ?eir ??rir ?ar ok hlaupa upp eptir ?eim ok elta ??. Kona ein gat h?lpit Gunnsteini ok f?lgit hann, ok er sv? sagt, at s? v?ri fjglkunnig mj?k. Ok f?ru ?eir ??rir aptr til skips, t?ku f? ?at allt, er ? var skipinu Gunnsteins, en b?ru grj?t ? sta?inn, fluttu skip it ?t ? fjgr?inn, hjoggu ? raufar ok sokk?u ni?r. S??an f?ru ?eir ??rir heim til Bjarkeyjar.
?eir Gunnsteinn f?ru fyrst mj?k hul?u hgf?i, fluttusk ? sm?b?tum, f?ru um n?tr, en l?gu um daga, f?ru sv? til ?ess, er ?eir k?mu fram um Bjarkey, ok allt til ?ess, er ?eir k?mu ?r s?slu ??ris. For Gunnsteinn fyrst heim i Langey ok dval?isk ?ar skamma hr??. For hann ?? ?egar su?r ? lei?. F?tti hann eigi, fyrr en hann kom su?r ? ?r?ndheim ok hitti ?ar Ol?f konung, ok segir honum t??endi sl?k sem or?in v?ru ? Bjarmalandsfer?inni. Konungr l?t illa yfir ?eira fer?, en bau? Gunnsteini me? s?r at vera ok segir ?at, at hann skyldi lei?r?tta m?l Gunnsteins, ?? er hann m?tti vi? komask. Gunnsteinn ?ekk?isk ?at bo?, ok dval?isk hann me? ?l?fi ko-nungi. (Bls. 227–234)
CXXXIX. kap?tuli
[…] ?at er at segja fr? fgr Finns, at hann haf?i sk?tu ok ? n?r ?rimr tigum manna, en er hann var b?inn, for hann fer?ar sinnar, til ?ess er hann kom ? H?logaland. ?? stefndi hann ?ing vi? b?endr, bar ?? upp orendi sitt ok kraf?i lei?angrs. B?ndr ?ttu ? hera?i skip st?r lei?angrsf?r. Skipu?usk ?eir vi? or?sending konungs ok bjoggu skip sin. En er Finnr s?tti nor?r ? H?logaland, ?? ?tti hann ?ing, en sendi menn s?na ngkkura at krefja ?tbo?sins, ?ar er honum s?ndisk. Finnr sendi menn ? Bjarkey til ??ris hunds, l?t ?ar krefja lei?angrs sem annars sta?ar. En er ??ri k?mu bo? konungs, ?? bj?slc hann til fer?ar ok skipa?i af h?skgrlum s?num skip ?at, er hann haf?i haft ??r um sumarit til Bjarmalands, bj? ?at me? s?num eins kostna?i.
Finnr stefndi saman H?leygjum ? V?gum, gllum ?eim er nor?r v?ru ?a?an. Kom ?ar saman um v?rit li? mikit, ok bi?u allir til ?ess, er Finnr kom nor?an. Var ?ar ?? ok kominn ??rir hundr. En er Finnr kom, ?? l?t hann ?egar bl?sa til h?s?ings lei?angrsli?i gllu. En ? ?ingi ?v? s?ndu menn v?pn s?n, sv? var ?? ok rannsakat ?tbo?it ? hverri skiprei?u. En er ?at var greitt, ?? m?lti Finnr: «?ik vil ek at ?essu kve?ja, ??rir hundr. Hver bo? viltu bj??a ?l?fi konungi fyrir aftgku Karla, hir?manns hans, e?a fyrir r?n ?at, er ?? t?kt f? konungs nor?r ? Lengjuv?k? N? hefi ek umbo? konungs til ?essa m?ls, en ek vil n? vita svgr ??n.» […]
?? gekk Finnr til skips sins ok sigldi fram eptir li?i s?nu. ??rir ver?r seint b?inn ?r hgfninni. En er segl ?eira kom upp, ?? heldu ?eir ?t um Vestfjgr? ok s??an ? haf ?t ok sv? su?r me? landi, at s?r var ? mi?jum hl??um e?a stundum vatna?i land, l?t sv? ganga su?r, allt ?ar til er hann sigldi ? Englandshaf, ok kom fram ? Englandi, f?r s??an ? fund Kn?ts konungs, ok t?k hann vel vi? honum. Kom ?? ?at upp, at ??rir haf?i ?ar ?f lausafj?r, haf?i ?ar ?at f? allt, er ?eir h?f?u tekit ? Bjarmalandi hv?rirtveggju ok Karli. En ? tunnum ?eim inum miklum ?? var botn skammt fr? hinum botni, ok var ?ar ? millum drykkr, en tunnan sj?lf hv?rtveggi var full af gr?m skinnum ok bj?r ok safala. Var ??rir ?? me? Kn?ti konungi. […] (Bls. 250–253)
CLXXXI. kap?tuli
?at er at segja fr? fer? ?l?fs konungs, at hann for fyrst ?r N?regi austr umEi?ask?g til Vermalands ok ?? ?t ? Vatsb? ok ?a?an у fir sk?g ?ann, sem lei? liggr, ok kom fram ? N?r?ki. ?ar var fyrir r?kr ma?r ok au?igr, er h?t Sigtryggr. ?varr h?t sonr hans, er s??an var? ggfugr ma?r. ?ar dval?isk ?l?fr konungr um v?rit me? Sigtryggvi. En er sumra?i, ?? bj? konungr fer? s?na ok fekk s?r skip. For hann um sumarit ok l?tti eigi, fyrr en hann kom austr ? Gar?ar?ki ? fund Jarizleifs konungs ok ?eira Ingiger?ar dr?ttningar. ?str??r dr?ttning ok ?lfhildr konungsd?ttir v?ru eptir ? Sv??j??, en konungr haf?i austr me? s?r Magn?s, son sinn.
Jarizleifr konungr fagna?i vel ?l?fi konungi ok bau? honum me? s?r at vera okhafa ?ar land til sl?ks kostna?ar sem hann ?urfti at halda li? sitt me?. ?at ?ekk?isk ?l?fr konungr ok dval?isk ?ar. […] (Bls. 328)
CLXXXIII. kap?tuli
[…] En ?egar er v?ra?i, bj? K?lfr skip, er hann ?tti, ok ?egar er hann var b?inn,?? sigldi hann ? haf ok helt skipi ?v? vestr til Englands, ?v? at hann spur?i ?at til Kn?ts konungs, at hann sigldi snimma um v?rit or Danm?rku vestr til Englands. ?? haf?i Kn?tr konungr gefit jarld?m i Danm?rku Haraldi, syni ?orkels h?va. K?lfr ?rnason f?r ? fund Kn?ts konungs, ?egar er hann kom til Englands. Sv? segir Bjarni Gullbr?rsk?ld:
Austr r?? allvaldr r?sta
?t?la haf st?li.
Var? at vitja Gar?a
v?gm??r Haralds br??ir.
En of ??nir manna
emkak tamr at samna
skr?kvi: At skilna? ykkarn
skj?tt l?ztu Kn?t of s?ttan. […]
(Bls. 333–334)
CLXXXVI. kapituli
Bjgrn stallari spur?i t??endi ?au, er sagt var, at H?kon jarl v?ri t?ndr. ?? snori skaplyndi hans, i?ra?isk hann ?ess, er hann haf?i brug?it tr? sinni vi? ?l?f коnung. ??ttisk hann ?? lauss vera ?eira einkam?la, er hann haf?i veitt til hl??ni H?koni jarli. ??tti Birni ?? gerask ngkkur v?n til uppreistar um r?ki ?l?fs konungs, ef hann kv?mi til N?regs, at ?? v?ri ?ar h?f?ingjalaust fyrir. Bjgrn b?r ?? fer? s?na skyndiliga ok haf?i ngkkura menn me? s?r, f?r s??an dag og n?tt fer?ar sinnar, ?at ? hestum, er sv? m?tti, ?at ? skipum, er ?at bar til, l?tti eigi fer? ?eiri, fyrr en hann kom um vetrinn at j?lum austr ? Gar?ar?ki ok ? fund ?l?fs konungs, ok var? konungr allfeginn, er Bjgrn hitti hann. Spur?i ?? konungr margra t??enda nor?an ?r N?regi. Bjgrn segir, at jarl var t?ndr ok land var ?? h?f?ingjalaust. ?eim t??endum ur?u menn fegnir, ?eir er ?l?fi konungi h?f?u fylgt ?r N?regi ok ?ar h?f?u ?tt eigur ok fir?ndr ok vini ok l?ku miklir landmunir til heimfer?ar. Mgrg gnnur t??endi sag?i Bjgrn konungi ?r N?regi, ?au er honum var forvitni ? at vita. […] (Bis. 338)
CLXXXVII. kap?tuli
S??an er ?l?fr konungr var kominn ? Gar?ar?ki, haf?i hann st?rar ?hyggjur ok hugsa?i, hvert r?? hann skyldi upp taka. Jarizleifr konungr ok Ingiger?r dr?ttning bu?u ?l?fi konungi at dveljask me? s?r ok taka upp r?ki ?at, er heitir V?lg?r??, ok er ?at einn hlutr af Gar?ar?ki, ok var ?at folk hei?it ? ?v? landi. ?l?fr konungr hug-sa?i fyrir s?r um ?etta bo?, en er hann bar ?at fyrir menn s?na, ?? lgttu allir at sta?festask ?ar ok eggju?u konung at r??a nor?r til N?regs til r?lcis sins. Konungr haf?i ?at enn ? r??agor? sinni at leggja ni?r konungst?gn ok fara ?t ? heim til J?rsala e?a ? a?ra helga sta?i ok ganga undir r?g?lu. ?at tal?isk lengstum ? huginn at hugsa, ef ngkkur fgng myndi til ver?a, at hann n??i r?ki s?nu ? N?regi. […] (Bls. 339)
CLXXXIX. kap?tuli
Sv? er sagt, at s? atbur?r var? ? Gar?ar?ki, ?? er ?l?fr konungr var ?ar, at sonr einnar ggfugrar ekkju fekk kverkasull ok s?tti sv? mj?k, at sveinninn m?tti engum mat ni?r korna, ok ??tti hann banv?nn. M??ir sveinsins gekk til Ingiger?ar dr?ttningar, ?v? at hon var kunnkona hennar, ok s?ndi henni sveininn. Dr?ttning segir, at hon kunni engar l?kningar til at leggja. «Gakk ??,» segir hon, «til ?l?fs konungs – hann er h?r l?knir beztr – ok bi? hann fara h?ndum um mein sveinsins ok ber til or? min, ef hann vill eigi elligar.» Hon ger?i sv? sem dr?ttning m?lti. En er hon fann konung, ?? segir hon, at sonr hennar var banv?nn af kverka-sulli, ok ba? hann fara h?ndum um sullinn. Konungr segir henni, at hann var engi l?knir, ba? hana ?angat fara, sem l?knar v?ru. Hon segir, at dr?ttning haf?i henni ?angat visat – «ok hon ba? mik sin or? til bera, at ??r leg?i? l?kning til, sem ??r kynni?, ok sag?i hon m?r, at ?? v?rir beztr l?knir h?r ? sta?inum.» ?? t?k konungr til ok for h?ndum um kverkr sveininum ok ?ukla?i sullinum mj?k lengi, til ?ess er sveinninn hr?r?i munninn. ?? t?k konungr brau? ok braut ok lag?i ? kross ? l?fa s?r, s??an lag?i hann ?at ? munn sveininum, en hann svalg ni?r. En ?a?an af t?k verk allan ?r kverkunum. Var hann ? f?m dggum alheill. M??ir hans var? fegin mjglc ok a?rir fr?ndr ok kunnmenn sveinsins. Var ?? fyrst ? ?annug virt sem Ol?fr konungr hef?i sv? miklar l?knishendr sem m?lt er um ?? menn, sem mj?k er s? ??r?tt lgg?, at ?eir hafi hendr g??ar, en s??an er jartegnagor? hans var? alkunnig, ?? var ?at tekit fyrir sanna jartegn. (Bls. 341–342)
CXCI. kap?tuli
S??an er ?l?fr konungr haf?i r??it fyrir s?r, at hann vildi sn?ask til heimfer?ar,?? bar hann ?at upp fyrir Jarizleif konung ok Ingiger?i dr?ttning. ?au lgttu hann ?eirar fer?ar, segja ?at, at hann skyldi hafa ? ?eira r?ki ?at veldi, er honum ??tti s?r s?miligt, en b??u hann eigi fara ? vald fj?ndmanna sinna me? sv? l?tinn li?skost sem hann haf?i ?ar. ?? segir ?l?fr konungr ?eim drauma s?na ok ?at me?, at hann kvazk hyggja, at ?at v?ri gu?s forsj?. En er ?au fundu, at konungr haf?i r??it fyrir s?r at fara aptr til N?regs, ?? bj??a ?au honum allan ?ann fararbeina, er hann vildi af ?eim ?iggja. Konungr ?akkar ?eim fggrum or?um sinn g??vilja, segir, at hann vill f?sliga ?iggja af ?eim ?at, er hann ?arf til fer?ar sinnar. (Bls. 343)
CXCII. kap?tuli
?egar ? bak j?lum helt ?l?fr konungr ? b?na?i. Hann haf?i ?ar n?r tveimr hundru?um sinna manna. Fekk Jarizleifr konungr gllum ?eim eyki ok ?ar rei?a me?, sv? sem ?urfti. En er hann var b?inn, ?? for hann. Leiddi Jarizleifr konungr hann ok Ingiger?r dr?ttning vegsamliga af hendi. En Magn?s, son sinn, l?t hann ?ar eptir me? konungi. ?? for ?l?fir konungr austan, fyrst at frorum allt til hafsins. En er v?ra?i ok ?sa leysti, ?? bjoggu ?eir skip sin, en er ?eir v?ru b?nir ok byrr kom, ?? sigla ?eir, ok greiddisk fer? s? vel. Kom ?l?fr konungr skipum s?num vi? Gotland, spur?i ?ar t??endi b??i af Sv?aveldi ok Danm?rku ok allt ?r N?regi. Var ?? spurt til sanns, at H?kon jarl var t?ndr, en land ? N?regi var h?f?ingjalaust. ??tti konungi og hans mgnnum ?? v?nt um s?na fer?, sigldu ?a?an, ?? er byr gaf, ok heldu til Sv??j??ar. […] (Bis. 343–344)
CXCV. kapituli
Hgf?ingjar ? N?regi heldu nj?snum austr til Sv??j??ar ok su?r til Danmerkr, ef ?l?fir konungr kv?mi austan ?r Gar?ar?ki. Fengu ?eir ?egar spurt, sv? sem menn fengu skj?tast farit, er ?l?fir konungr var kominn til Sv??j??ar. En ?egar er ?at var sannspurt, ?? for herbo? um land allt. […] (Bis. 346)
CCXVI. kapituli
Fr? ?v? er n? at segja, er ??r var fr? horfit, at lendir menn ok b?ndr h?f?u saman 12 6 dregit her ?v?gjan, ?egar er ?eir spur?u, at konungr var austan farinn ?r Gar?ar?ki ok hann var kominn til Sv??j??ar. En er ?eir spur?u, at konungr var austan kominn til Jamtalands ok hann ?tla?i at fara austan um Kjgl til Veradals, ?? stefndu ?eir herinum inn ? ?r?ndheim ok sgmnu?u ?? saman ?ar allri al???u, ?egn ok ?r?l, ok f?ru sv? inn til Veradals ok h?f?u ?ar sv? mikit li?, at engi ma?r var s? ?ar, er ? N?regi hef?i s?t jafnmikinn her saman кота. […] (Bis. 370)
CCXLMI. kapituli
Eptir um sumarit ger?isk mikil r??a um helgi ?l?fs konungs, ok snori gllum 104 or?r?m um konunginn. […] S??an ger?u ?r?ndir menn ok or?sendingar til Upplanda. at Grimkell byskup skyldi кота nor?r til ?r?ndheims. Ol?fr konungr haf?i sent Grimkel byskup aptr til N?regs, ?? er konungr for austr ? Gar?ar?ki. Haf?i Grimkell byskup s??an verit ? Upplgndum. En er ?essi or?sending kom til byskups, ?? bj?sk hann ?egar til ?eirar farar. Bar ?at ok mj?k til, er hann for, at byskup tr??i, at ?at myndi me? sannendum, er sagt var fr? jartegnagor? ok helgi ?l?fs konungs. (Bis. 402–403)
CCXLV. kap?tuli
[…] Byskup var?veitti helgan d?m ?l?fs konungs, skar h?r hans ok negl, ?v? at hv?rt tveggja ?x sv? sem ??, at hann v?ri lifandi ma?r ? ?essum heimi. Sv? segir Sigvatr sk?ld:
L?gk, nema ?leifr eigi
?s sem kykvir t?var,
g??ik helzt ? hr??ri,
h?rvgxt, konungs ?ru.
Enn helzk, ?eims s?n seldi,
svgr?r, ?anns ?x, ? G?r?um
hann fekk l?s, af lj?sum,
lausn Valdamar, hausi. […]
(Bls. 405–406)