Текст
Публикуется по изданию: Saga Haralds kon?ngs har?r??a Sigur?arsonar / ?orgeir Gu?mundsson, R. K. Rask (Fms. B. VI). 1831.
1. Sigur?r hr?si het son Haralds kon?ngs h?rfagra, hann var fa?ir H?lfd?nar, f??ur Sigur?ar s?rs. Sigur?r s?r ?tti ?stu Gu?brandsd?ttur, m??ur ?lafs hins helga. ?au Sigur?r kon?ngr ok ?sta ?ttu fimm b?rn e?r fleiri: Gu?r??r var elztr, ?arn?st H?lfd?n, ?? ?ngibj?rg, ?? Gunnhildr, Haraldr var ?ngstr, hann var snimma mikill ok styrkr, ok v?nn at ?liti. (Bls. 127)
Sva er sagt, at ?? er ?lafr kon?ngr hinn helgi fl??i af Noregi fyrir r?ki Kn?ts Danakon?ngs, f?r hann austr ? Gar?a, ok var [me? Jarizleifi kon?ngi1; s??an, eptir ?v? sem gu? haf?i fyrirhugat, f?stist hann aptr at venda til s?ns r?kis, re? hann ?? fyrst til Sv??j??ar, ok efldist ?a?an at li?i. En er ?at spur?ist ? Noreg, at ?lafr kon?ngr var austan kominn til Sv??j??ar, ?? s?fnu?ust (saman) allir vinir hans, ?eir sem honum vildu li? veita; var ? ?eim flokki tignastr ma?r Haraldr Sigur?arson, br??ir ?lafs kon?ngs, hann var ?? vetra gamall; margt var ?ar annarra g?fugra manna; ?eir fengu alls 6 hundru? manna. […] (Bls. 127)
1 ?ar einn vetr – H.
2. ?? er Haraldr kom ? Jamtaland, fann hann ?ar R?gnvald Br?sason, ok enn fleiri menn, ?? er komizt h?f?u ?r bardaga ? Stiklast??um; f?ru ?eir ?a?an til Sv??j??ar um haustit, ok dv?ldust ?ar um vetrinn. Annat sumar f?ru ?eir austr ? Gar?ar?ki til Jarizleifs kon?ngs, ok t?k hann vel vi? ?eim; dvaldist Haraldr ?ar lengi s??an; sva segir B?lverkr sk?ld ? dr?pu ?eirri, er hann orti um Harald kon?ng:
Mild?ngr straukt um m?kis
munn er lezt af gunni,
holds vant ?? hrafn of fylldan
hr?s, ?aut vargr ? ?si;
en gramr, ne ek fr? fremra
frisker?ir ?er ver?a
austr var?u ?rin n?stu
?r?uglyndr ? G?r?um.
(Bls. 131–132)
Ger?ist Haraldr ?? h?f??ngi mikill, ok haf?i landv?rn fyrir Jarizleifi kon?ngi, ok annarr Eil?fr, son R?gnvalds, sonar ?lfs, sem ?j???lfr segir:
Eitt h?f?ust at,
Eil?fr ?ar er sat,
h?f??ngjar tveir,
hamalt fylktu ?eir;
austr Vindum ?k
? ?ngan kr?k
varat L?sum lettr
li?smanna rettr.
(Bls. 132)
Haraldr f?r v??a um Austrveg, ok vann m?rg st?rvirki, ?arfyrir vir?i kon?ngr hann mikils. Jarizleifr kon?ngr ok ?ngiger?r drottn?ng ?ttu d?ttur, er het El?sabet, ?? kalla Nor?menn Ellisif. Haraldr vakti ?at m?l vi? kon?ng, ef hann vildi gipta honum j?ngfr?na, sag?i honum kunnigt um fr?ndr s?na ok forellri, ok sva n?kkut um sj?lfs s?ns framfer?i. Kon?ngr svarar ?v? m?li vel, ok sag?i sva: ?ess er vel leitat, ?ykki mer ? m?rgu lagi d?ttur minni fullbo?it, ?at er til ??n heyrir; en ?at mun her talat af landsh?f??ngjum, at ?at se n?kkut skj?tr??i, ef ek gipti hana ?tlendum manni, ?eim sem ekki r?ki hefir til forr??a, ok ?? eigi mj?k au?igr at lausafe. En ek vil ?? eigi ?er fr?v?sa ?essum r??ahag, heldr unna ?er ?eirrar s?mdar ? h?filigum t?ma, ??tt ?? b??ir um hr??; n?tr ?? ?artil af oss b??i hins heilaga ?lafs kon?ngs, ok sva sj?lfs ??ns atgerfi, ?v?at ?? hefir sva her dvalizt, at ?? hefir sj?lfum ?er unnit frama, en oss s?md ok mikinn framg?ng varu r?ki; er ?at ok v?nt, at af ?essu upphafi aukist lengi ??n fr?g? ok vir??ng; skildu ?eir sva s?na r??u. (Bls. 132–133)
3. Eptir ?at f?stist Haraldr at fara ?t ? l?nd, bj? hann ?? mikla sveit manna, skildust ?eir Jarizleifr kon?ngr me? hinni mestu vin?ttu. Er sva sagt at Haraldr f?ri austan ?r G?r?um me? li? sitt, fyrst til Vindlands, ?a?an til Saxlands, ok allt vestr ? Frakkland; sva segir Illugi Brynd?lask?ld: […] (Bls. 133)
5. […] Her segir ?at, at ? ?ann t?ma var Mikael Grikkjakon?ngr. Nor?brikt dvaldist marga vetr ? Affr?ka, fekk hann ?ar of lausafj?r ? gulli ok silfri ok allskonar d?rgripum; en allt fe, ?at sem hann fekk, ok hann ?urfti eigi at hafa til kostna?ar ser ok li?i s?nu, sendi hann me? tr?na?arm?nnum s?num nor?r ? H?lmgar? ? vald ok g?zlu Jarizleifs kon?ngs. Dr?st ?ar saman ?grynni fj?r, sem l?kligt m? ?ykkja, er hann herja?i ?ann hluta heimsins, er au?gastr var at gulli ok d?rgripum, ok sva mikit sem hann ger?i at, sem n? var ??r at s?nnu sagt, at hann myndi eignazt hafa 80 borga ? Affr?ka, umframm allan ?ann herna?, sem hann ger?i ? Grikklandshafi ok ? Sikiley, sem s??arr mun sagt ver?a. […] (Bls. 139)
15. ? ?eirri s?mu n?tt gengu ?eir Haraldr at ?eim herbergjum, er j?ngfr? Mar?a svaf ?, t?ku hana brott me? valdi, ok h?f?u me? ser; t?ku s??an 2 galei?r, skipu?ust V?r?ngjar ?ar ?, ok reyru ?t ? S?vi?arsund… Me? ?essu komst Haraldr (? brott) af Miklagar?i; f?r sva inn ? Svartahaf, ok ??r hann sigldi fr? landi, setti hann j?ngfr?na upp ? land, ok fekk henni gott f?runeyti… S??an sigldi Haraldr nor?r ? Ellipalta, f?r hann ?a?an allt um Austrr?ki. (Bls. 168–169)
? ?essum fer?um orti Haraldr gamanv?sur, ok voru 16 saman, ok eitt ni?rlag at ?llum, ?? eru her f?r ritnar; (?essi er ein:)
[2] Snei? fyrir Sikil v??a
s?? varum ?? pr??ir
br?nn skrei? vel til v?nar
vengis hj?rtr und drengjum;
v?tti ek mi?r at motti
muni enn ?annig renna;
?? l?tr Ger?r ? G?r?um
gollhr?ngs vi? mer skolla.
?essu veik hann til El?sabet, d?ttur Jarizleifs kon?ngs, er hann haf?i be?it, sem fyrr er getit; ok enn kva? hann:
[1] Fundr var ?ess at ?r?ndir
?eir h?f?u li? meira,
var? s? er ver of ger?um
v?st errilig snerra;
skildumst ?ngr vi? ?ngan
alvald ? styr fallinn;
?? let Ger?r ? G?r?um
gollhr?ngs vi? mer skolla.
[3] Senn j?sum ver svanna
sext?n ?? er brim vexti
dreif ? hla?na h?fa
h?m ? fj?rum r?mum;
vetti ek minnr at motti
muni enn ?innig nenna;
?? l?tr Ger?r ? G?r?um
gollhr?ngs vi? mer skolla.
[4] ??r?ttir kann ek ?tta
Ygs fet ek li? at sm??a
f?rr er ek hvast ? hesti
hefik sund numit stundum;
skr??a kann ek ? sk??um
sk?t ek ok r?k, sva at n?tir;
?? l?tr Ger?r ? G?r?um
gollhr?ngs vi? mer skolla.
[5] Enn munat ekkja sanna
?ng ne m?r at v?rim,
?ar er ger?um svip sver?a
su?r ? borg um morgin;
ruddumst um me? oddi
eru merki ?ar verka;
?? l?tr Ger?r ? G?r?um
gollhr?ngs vi? mer skolla.
[6] F?ddr var ek ?ar ?lma
Upplend?ngar bendu,
n? l?t ek vi? sker skolla
skei?r b?m?nnum lei?ar;
v?tt hefi ek s?zt ?tum
eygar? skotit bar?i;
?? l?tr Ger?r ? G?r?um
gollhr?ngs vi? mer skolla.
(Bls. 169–171)
16. En er Haraldr kom til H?lmgar?s, fagna?i Jarizleifr kon?ngr honum forkunnar vel; dvaldist hann ?ar um vetrinn; t?k hann ?? ? s?na var?veizlu gull ?at allt, er hann haf?i ?agat sendt af Miklagar?i, ok margskonar d?rgripi; var ?at sva mikit fe, at engi ma?r ? Nor?rl?ndum haf?i set ?v?l?kt komit saman ? eins manns eigu. Haraldr haf?i ?rysvar komit ? P?l?tasvarf, me?an hann var ? Miklagar?i; ?at eru ?ar l?g at hvert sinn er Grikkjakon?ngr deyr, ?? skulu V?r?ngjar hafa P?l?tasvarf, ?eir skulu ?? g?nga um allar P?l?tur kon?ngs, ?ar sem fehirzlur hans eru, ok skal hverr ?? hafa at frj?lsu, ok eignast, ?at er h?ndum kemr ?. (Bls. 171)
?ann sama vetr gipti Jarizleifr kon?ngr Haraldi d?ttur s?na Ellisif; ?ess getr St?fr sk?ld:
M?g? gat ??l?ngr Eg?a
?gnarmildr, ?? er vildi,
gulls t?k Gauta spjalli
gn?tt ok bragn?ngs d?ttur.
(Bls. 171–172)
17. En at vari byrja?i hann fer? s?na [?r H?lmgar?i, ok f?r ofan til Aldeigjuborgar2, fekk hann ser ?ar skip, ok sigldi austan um sumarit; sneri fyrst til Sv??j??ar, ok lag?i til Sigt?na; sva segir Valgar?r af Velli:
Skauztu und farm hinn fr??sta
frami veitist ?er beiti
f?r?ir ?? gull ?r G?r?um
grunnlaust Haraldr austan;
st?r?ir hvatt ? h?r?u
hugdyggr j?furr glyggi
s?ttu ?? er s?drif letti
Sigt?n en skip hnig?u.
(Bls. 172)
?ar fann Haraldr Svein ?lfsson, ?at haust haf?i hann fl?it fyrir Magn?si kon?ngi vi? Helganes, sem fyrr er ritat; en er ?eir fundust, fagna?i hvarr ??rum vel. ?lafr s?nski Sv?akon?ngr var m??urfa?ir El?sabet, konu Haralds, en Astr??r, m??ir Sveins, var systir ?lafs Sv?akon?ngs. Ger?u ?eir Sveinn ok Haraldr felag sitt, ok bundu einkam?lum. Allir Sv?ar voru vinir Sveins, ?v?at hann ?tti ?ar hina st?rstu ?tt ?ar ? landi; ger?ust ?? ok allir Sv?ar vinir Haralds ok li?sinnismenn, var ?ar mart st?rmenni bundit ? m?g?um vi? hann; sva segir ?j???lfr:
Reist eiki?ls austan
?r?igt vatn ?r G?r?um,
Sv?ar re?u ?v? s??an
snjallr landreki allir;
gekk me? gullit mikla,
(glygg fell ?tt um tiggja)
h?ll ? hl?bor? sollin
Haralds skei? und vef brei?um.
[…]
(Bls. 172–173)
2 Al?ekjuborgar – H.
42. […] Haraldr kon?ngr kom ?enna vetr sem n? er fr?sagt til Noregs, ok er hann kom inn til b?jar, let hann stefna Eyra??ng, var honum ?ar sem annarsta?ar gefit kon?ngsnafn yfir ?llu landi, ger?ist hann ?? einvaldsh?f??ngi yfir ?llum Noregi; sat hann ?ann vetr, nor?r ? ?r?ndheimi. Halld?rr Snorrason haf?i verit ?t ? Miklagar?i me? Haraldi, sem ??r er sagt, ok kom ? Noreg me? honum austan ?r Gar?ar?ki; haf?i hann ?? mikla s?md ok vir??ng af Haraldi kon?ngi, var hann me? kon?ngi ?enna vetr, er hann sat ? Kaup?ngi. […] (Bls. 237–238)
49. Haraldr kon?ngr f?r aptr um haustit, ok var ? Noregi um vetrinn. Hinn n?sta vetr eptir, er Magn?s kon?ngr anda?ist, fekk Haraldr kon?ngr ??ru, d?ttur ?orbergs ?rnasonar, ?au ?ttu 2 syni, het hinn ellri Magn?s, en annarr ?lafr. Haraldr kon?ngr ok Ellisif ?ttu 2 d?tr, het ?nnur Mar?a, en ?nnur ?ngiger?r. […] (Bls. 255)
67. […] H?kon f?r ?egar ?r landi, haf?i hann l?ngskip vel skipat, hann kom framm su?r ? Danm?rk, f?r ?egar ? fund Sveins kon?ngs, m?gs s?ns; t?k Sveinn kon?ngr feginsamliga vi? H?koni, ok fekk honum ?ar veizlur miklar; ger?ist H?kon ?ar landvarnarma?r fyrir v?k?ngum, er mj?k heiju?u ? Danaveldi, Vindr3 ok K?rir ok a?rir Austrvegsmenn; l? hann ?ti ? herskipum b??i vetr ok sumar. (Bls. 290)
3 Vindir – H.
114. […] ??r Haraldr kon?ngr f?r ?r ?r?ndheimi, haf?i hann l?tit taka til kon?ngs Magn?s, son sinn, ok setti hann eptir til landsg?zlu ok r?kis ? Noregi, er hann f?r fr?. ??ra ?orbergsd?ttir var ok eptir, en Ellisif drottn?ng f?r me? honum, ?r landi. (Bls. 404–405)
115. En er Haraldr kon?ngr var b?inn ok byr gaf, sigldi hann ?t ? haf ?llum flotanum; hann kom af hafi vi? Hjaltland, en sumt li? hans t?k Orkneyjar, l? Haraldr kon?ngr litla hr?? vi? Hjaltland, a?r hann sigldi su?r til Orkneyja, haf?i hann ?a?an me? s?r li? mikit, ok jarlana, P?l ok Erlend, syni ?orfinns jarls, en hann l?t ?ar eptir Ellisif drottn?ng ok d?tr ?eirra, Mar?u ok ?ngiger?i. ?a?an sigldi Haraldr kon?ngr su?r fyrir Skotland, ok sv? su?r undir England; hann kom ?arat, er heita Klifl?nd […] (Bls. 405)
123. ?lafr, son Haralds kon?ngs Sigur?arsonar, h?lt li?i s?nu brott af Englandi, hann sigldi ?t af Hrafnseyri, ok kom um haustit vi? Orkneyjar; ?ess getr Steinn Herd?sarson: […] ?at var ?ar t??inda at Mar?a, d?ttir Haralds kon?ngs, haf?i vor?it br??dau?, ?anna dag ok ? ?eirri stundu er fa?ir hennar haf?i fallit, ok er ?at m?l manna, at ?au hafi mj?k eins manns fj?r haft boe?i; hon var allra kvenna vitrust4 ok vins?lst. ?lafr dvaldist um vetrinn ? Orkneyjum, en eptir um sumarit f?r hann austr til Noregs me? li?i s?nu; sv? segir Steinn: […] ?at sama sumar var ?lafr til kon?ngs tekinn ? Noregi me? Magn?si, br??ur s?num. Ellisif drottn?ng f?r vestan um haf me? ?lafi, stj?psyni s?num, ok ?ngiger?r d?ttir hennar. […] (Bls. 427–428)
4 fr??ust – H.