Берлінскі карнавал

Берлінскі карнавал

Навагоднім вечарам а палове дванаццатай, калі ўвесь Берлін скаланаўся ў выбухах петардаў і выкрыках «Neu Jahr!», калі з упрыгожаных балконаў дзеці і дарослыя пускалі ракеты і запальвалі бенгальскія агні, рымскія свечкі, перакідваліся серпанцінамі й «чортавымі коламі», — калі ўвесь горад быў асветлены, быццам днём, на кватэру да Паўліны Мядзёлкі нечакана завітаў Цішка Гартны, скінуў на ложак паліто, паставіў на стол партфель, выцягнуў з яго доўгую бутэльку каньяка, некалькі пакункаў пачастункаў:

? Прыйшоў павіншаваць Паўлінку, — і кальнуў ужо хмельным позіркам. — А то ад самой Паўлінкі аніяк не дачакаешся…

Мядзёлка выставіла келішкі, села да стала — насупраць Гартнага. Той наліў па поўных, пераставіў стул бліжэй да Мядзёлкі:

— То за нас! — і паспрабаваў абняць Мядзёлку. Тая адхінулася, бліснулі злоснымі агеньчыкамі вочы:

? Дзядзька Цішка, што гэта так па-карнавальнаму?!

Гартны насупіўся, таксама пачаў прызлоўваць:

? Ды які я табе дзядзька, я ж усяго на нейкіх шэсць гадоў старэй…

І тады Мядзёлка пачала з іншага:

? А як здароўе Надзеі Сцяпанаўны? — ведала, што жонка Гартнага была цяжарнай.

Гартны не адказаў, яшчэ больш насупіўся.

Крыху выпілі, і калі Гартны зноў паспрабаваў заляцацца, Мядзёлка зноў астудзіла яго:

? Прашу прабачыць, але мне сённячы не здаровіцца… Інфлюенцыю схапіла… Ды і час позні. Буду ўжо спаць класціся.

Гартны злосна ўздзябурыў паліто, сунуў пад руку партфель — і стаў, не наважваючыся развітацца.

? Дзякуй за віншаванне, за пачастунак. Перадавайце прывітанне Надзеі Сцяпанаўне… — паспяшыла Мядзёлка.

«Не любіш ты яе, бачу, — падумала. — Таксама ж работніцай выдавецтва была… там, у Піцеры, куды і цябе Эпімах-Шыпіла быў прыстроіў у 1915-м…»

Гартны зноў кальнуў злосным позіркам, уздзеў на нос пенснэ і — не развітаўшыся — спешна выйшаў.

Ноччу Мядзёлцы снілася маці — сварылася за тое, што дачка разышлася з Тамашом…

* * *

10 студзеня 1922 года ў Дзвінску адкрыліся Беларускія аднагадовыя настаўніцкія курсы. Кіраваць імі пачаў Кастусь Езавітаў. Запісалася на курсы пяцьдзесят чалавек, прынялі сорак (з іх паспяхова скончылі дваццаць пяць). Слухачам выкладалі беларускую мову і літаратуру, гісторыю і геаграфію, псіхалогію, логіку, педагогіку, дыдактыку, методыку, латышскую і рускую мовы, матэматыку, прародазнаўства, спевы і маляванне, школьную гігіену, правазнаўства, школьную гімнастыку, кааперацыю і ручную працу… У дзень слухачы курсаў мелі па шэсць лекцыяў.

Заснаванне беларускага адзьдзела пры міністэрстве асветы Латвіі выклікала пратэст «вялікарускай» фракцыі Устаноўчага Сойма. Пачалося сапраўднае змаганне з беларускім адраджэннем у Латвіі, якое перакінулася ў воласці і стала здабыткам прэсы. Дайшло да таго, што беларускіх настаўнікаў абвінавацілі ў палітычнай дзейнасці, выклікалі на допыты ў Дзвінскі палітычны адзьдзел, а ў самога старшыні «Бацькаўшчыны» і кіраўніка настаўніцкіх курсаў Езавітава зрабілі вобыск. Аніякіх адміністрацыйных наступстваў гэтыя захады для беларускіх настаўнікаў не мелі, затое беларускаму сялянству справа беларушчыны пачынала здавацца незаконнай і злачыннай, — спрыялі гэтаму і варожыя нашэпты…